Niedawno, 4 marca obchodziliśmy Światowy Dzień Otyłości. Jest to zawsze dobra okazja, aby z refleksją przyjrzeć się własnemu zdrowiu oraz stylowi życia.
Czym jest otyłość?
Kiedyś synonim statusu społecznego, zamożności i dostatniego życia. A dzisiaj? Czy to oznacza to samo? A może to już choroba cywilizacyjna?
Otyłość i nadwaga, bo o nich będzie tutaj mowa, to według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroba przewlekła, w której nieprawidłowe i nadmierne gromadzenie tkanki tłuszczowej jest zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia.
Aby była jasność, potrzebujemy tkanki tłuszczowej choćby do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, a u kobiet do utrzymania prawidłowego poziomu hormonów. Problem zaczyna się jednak wtedy gdy tłuszczu jest w nadmiarze, wówczas otyłość klasyfikowana jest jako choroba przewlekła, która powinna być rozpoznana i leczona, gdyż samoistnie nie ustąpi i może zagrażać zdrowiu i życiu.
Według danych WHO, na świecie z problemem nadmiaru tkanki tłuszczowej boryka się ok. 2 miliardy osób, w tym aż 650 mln cierpi na otyłość. W Polsce na otyłość choruje, aż ok.8 mln osób. Dane są zatrważające, gdyż choroba ta nieleczona może spowodować inwalidztwo, jak również utratę, i tu się powtórzę po raz kolejny, życia!. Dzisiaj w skrócie poruszymy ten obszerny temat i skupimy się głównie na otyłości u osób dorosłych.
Rodzaje otyłości
Często nazwa otyłość i nadwaga stosowana jest zamiennie, jednak nie do końca mówimy o tym samym, a różnica polega na ilości tkanki tłuszczowej, która zostaje zmagazynowana przez nasz fantastyczny organizm „na czarną godzinę”.
Otyłość zaczyna się od nadwagi. Jest to stan, w którym wraz z pożywieniem dostarczamy zdecydowanie więcej energii, niż jest nam potrzebne to do prawidłowego funkcjonowania. Im więcej dodatkowej energii, której nie spożytkujemy, tym większe magazynowanie jej w postaci tkanki tłuszczowej.
Jeśli organizm nie wykorzysta tego nadmiaru, „zapasy” narastają.
Ten dodatkowy tłuszczyk zbiera się w różnych częściach ciała, i tak:
- u mężczyzn najczęściej gromadzi się na brzuchu i jest to tzw.
otyłość brzuszna, zwana inaczej typ jabłko,
- u kobiet zwykle gromadzi się w okolicach dolnej partii brzucha, na pośladkach i na udach i to tzw.
otyłość pośladkowo-udowa, inaczej typ gruszka.
Często mówi się również o otyłości:
- pierwotnej, zwanej również prostą lub samoistną i związanej najczęściej z czynnikami środowiskowymi
- wtórnej, czyli objawową i często będącej efektem innych chorób.
Nie leczona nadwaga może prowadzić do otyłości I, II i III stopnia, czyli do tzw. otyłości olbrzymiej.
Nadwaga czy otyłość, jak je rozpoznać?
Do określenia otyłości wykorzystuje się trzy metody.
1) Metoda BMI, czyli body mass index. BMI to wskaźnik masy ciała i oblicza się go ze wzoru:
- masa ciała w kilogramach przez wzrost do kwadratu w metrach
W sieci możemy znaleźć kalkulatory i skalę BMI. Jest to szybkie i wygodne narzędzie do oceny ryzyka otyłości. Im wyższe BMI, tym większe ryzyko chorób związanych ściśle z otyłością.
Należy pamiętać jednak, że BMI obrazuje przybliżoną wartość tłuszczu w organizmie i nie jest zalecany u kobiet w ciąży, sportowców i rosnących dzieci.
2) Metoda pomiaru zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie.
Pomiaru dokonuje się przy użyciu specjalnych wag lub urządzeń. Sprzęty te dostępne są w gabinetach lekarskich i dietetycznych. W tym przypadku nadwagę diagnozuje się w momencie, gdy zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie wynosi:
- 20-25% u mężczyzn
- 30-35% u kobiet
- wyższe normy oznaczają otyłość. Ta metoda wymaga od nas wizyty u specjalisty.
3) Metoda pomiaru obwodu talii.
Obwód talii to najszersze miejsce w obrębie brzucha. Jeśli talia mierzy:
- 80 - 87 cm u kobiet,
- 90 – 94 cm u mężczyzn to nadwaga
- równa lub większa niż 88 cm u kobiet, a 94 cm u mężczyzn to jest to otyłość.
Otyłość, kto ma do tego skłonności?
Do powstania otyłości przyczynia się wiele czynników, możemy podzielić je na:
- środowiskowe
- psychologiczne
- genetyczne
- hormonalne
Jak widać przyczyn może być wiele i każdy chory może mieć ich kilka. Aby móc prawidłowo leczyć otyłość trzeba je określić.
Czynniki środowiskowe
Są związane z naszym codziennym życiem zarówno zawodowym, jak i rodzinnym. Wśród tych czynników wymienia się m.in. niewłaściwe nawyki żywieniowe, opuszczanie posiłków, łatwy dostęp do żywności typu fast food, słodyczy i napojów słodzonych, zbyt mała ilość spożywanych warzyw, owoców oraz zbyt niska aktywność fizyczna i stres.
Czynniki psychologiczne
Są związane z problemami emocjonalnymi lub chorobami psychicznymi. Czynniki te obejmują m.in. zaburzenia odżywiania, jedzenie pod wpływem emocji, lęk, depresja czy niska samoocena. Chory ma często zaburzony obraz własnego ciała i traci kontrolę nad ilością spożywanych pokarmów.
Czynniki biologiczne
Coraz częściej wiąże się je ze stresem i zaburzeniami snu, a zwłaszcza z jego niedoborem.
Czynniki hormonalne
Są związane głównie z chorobami współistniejącymi takimi jak niedoczynność tarczycy, choroba Cushinga, zespół policystycznych jajników oraz zaburzenia w działaniu hormonów, które przesyłają do mózgu sygnał głodu i sytości.
Czynniki genetyczne
Są związane z niektórymi chorobami jak np. zespół Downa. Ostatni odkryto gen FTO, który jest odpowiedzialny za otyłość.
Dlaczego otyłość jest niebezpieczna? Do czego prowadzi otyłość?
Otyłość jest przyczyną wielu chorób. Najczęściej w jej następstwie rozwija się m.in.:
- cukrzyca typu 2
- nadciśnienie tętnicze
- udar mózgu
- choroby nerek, wątroby
- zaburzenia hormonalne, niepłodność
- choroby zwyrodnieniowe stawów
- nowotwory piersi m.in. piersi, jajnika, gruczołu krokowego, wątroby, nerek
Wykazano jednoznacznie, że zarówno nadwaga, jak i otyłość wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu.
Profilaktyka otyłości, jak leczyć?
Rozwój cywilizacyjny, a co za tym idzie postęp technologiczny, sprawił, że staliśmy się „leniwi”, mniej się ruszamy. Tempo życia spowodowało, że chętniej sięgamy po posiłki przetworzone, ubogie w witaminy, sole mineralne i błonnik. Wzrosła również wartość energetyczna łatwo dostępnego pokarmu.
Ciągły stres, któremu jesteśmy zewsząd poddawani, również ma w tym swój udział. Powszechnie nie myśli się o prostym mechanizmie polegającym na tym, że każda dodatkowo zjedzona kaloria jest odkładana w postaci tłuszczu na czas braku pożywienia, który najczęściej nie nadchodzi. Pozostaje ona w postaci „fałdek”, których trudno się pozbyć.
Dieta cud nie istnieje
Brutalna prawda jest taka, że żadna dieta-cud stosowana raz na jakiś czas nie pomoże w pozbyciu się zbędnych kilogramów. Obudź się ! Tutaj konieczna jest trwała zmiana swoich nawyków żywieniowych i trybu życia. W praktyce nie jest to wcale takie proste. Na początek dobrze jest przyglądnąć się temu, co zjadamy i jak zjadamy.
Przyglądnąć się jak wygląda nasz codzienny posiłek. Czy na talerzu lądują warzywa, owoce, kiszonki? Ile posiłków dziennie zjadamy? Czy podjadamy między posiłkami i tuż przed snem ? Czy myślimy o tym, co jemy, czy wpatrujemy się bezmyślnie w ekran i nie zwracamy uwagi na to, co wkładamy do ust? Czy w moim życiu jest, choć odrobina czasu na ruch? Czy zamiast wyjść na spacer wolę obejrzeć kolejny serial, czy reality show?
Tych pytań możemy postawić sobie wiele więcej.
Warto usiąść z długopisem w ręce i kartką i odpowiedzieć sobie szczerze nie. Jeśli próbowałeś „wszystkiego” i nadal sobie nie radzisz, w aptece zawsze możesz poszukać preparatów wspomagających pozbycie się zbędnego balastu.
Otyłość a preparaty z apteki
Szukaj produktów, które w składzie mają błonnik, ekstrakt z gorzkiej pomarańczy czy karnitynę.
Ale pamiętaj, preparaty te mają jedynie wspomóc twoją walkę i nigdy nie zastąpią prawidłowej diety i braku ruchu!
Walka z otyłością jest długa i żmudna i jeśli cię ona przerasta zwróć się o pomoc do specjalisty lekarza lub/i dietetyka.
Oni pomogą ci w walce z chorobą. Dadzą potrzebne wsparcie i poprowadzą wyboistą drogą do utraty zbędnych kilogramów, a co za tym idzie do poprawy jakości życia i zdrowia.
Warto walczyć nie tylko dla innych, ale przede wszystkim dla siebie. To co ? Zaczynasz ? I nie mów, że nie dasz rady! Zawsze jest ktoś, kto ci pomoże! Walcz o siebie ! Do dzieła!
