Choroba Hashimoto to przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy o charakterze immunologicznym.
Nazwa „choroba Hashimoto” pochodzi od nazwiska japońskiego chirurga dr Hakaru Hashimoto, który w 1912 roku opisał 4 przypadki tej choroby. Choroba dużo częściej dotyka kobiet, które chorują na schorzenia tarczycy 9 razy częściej niż mężczyźni.
Choroba Hashimoto powstaje na skutek błędu układu immunologicznego w wyniku którego dochodzi do powstawania przeciwciał przeciwko własnej tarczycy. Powoduje to przewlekłe zapalenie tarczycy, które prowadzi do uszkodzenia tego gruczołu, a w następstwie do trwałej niedoczynności.
Uważa się, że zachorowalność na chorobę Hashimoto zależna jest przed wszystkim od predyspozycji genetycznych, od czynników środowiskowych takich jak nadmiar jodu, niedobór selenu, witaminy D3 oraz pozostałych predyspozycji: wieku, płci, infekcji wirusowych. Dochodzi wówczas do zapoczątkowania patologicznej reakcji organizmu i pojawienia się przeciwciał przeciwko peroksydazie (anty-TPO) czy tyreoglobulinie.
Wszystkie postaci choroby mogą przebiegać z subkliniczną lub jawną niedoczynnością tarczycy.
W przypadku postaci subklinicznej nie stwierdza się typowych objawów, ale mogą występować stany obniżonego nastroju lub depresja. Jawna postać choroby objawia się najczęściej: przyrostem masy ciała, zmęczeniem i sennością, osłabieniem, marznięciem, wahaniami nastroju, nerwowością, depresją, brakiem skupienia. Obserwuje się również zmiany skórne w postaci nadmiernego rogowacenia naskórka, suchej skóry, łamliwych i wypadających włosów, a także bóle mięśni i bóle stawów.
Rozpoznanie choroby, poza wywiadem, wymaga przeprowadzenia badań laboratoryjnych, badań obrazowych oraz biopsji tarczycy i badań morfologicznych. U osób z jawną niedoczynnością tarczycy stosuje się leczenie substytucyjne hormonami tarczycy, które prowadzone jest przez całe życie chorego, gdyż w przypadku trwałej niedoczynności tarczycy nie ma skutecznego leczenia przyczynowego. Podczas tradycyjnego leczenia warto suplementować dodatkowo witaminy i minerały, które odgrywają dużą rolę w leczeniu i łagodzeniu objawów choroby Hashimoto. Ich niedobór ma istotny wpływ na przebieg procesu zapalnego.
Selen - to składnik enzymów, które odpowiedzialne są za konwersję hormonów tarczycy T4 do T3 jak również ich rozkład. Niewystarczająca ilość selenu w organizmie upośledza wchłanianie jodu, z kolei jego odpowiednie stężenie chroni przed groźnym nadmiarem jodu. Selen jest niezbędny do prawidłowej pracy układu odpornościowego, jego niedobór może przyczyniać się do rozwoju zapalenia tarczycy. Wysokie stężenie selenu, redukuje ryzyko chorób autoimmunologicznych. Selen wspomaga prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, wzmacnia włosy i paznokcie, oraz wpływa na zdrowy wygląd skóry.
Cynk - konsekwencją niedoboru cynku w organizmie jest obniżenie stężenia T4 i T3 co skutkuje rozwojem objawów niedoczynności tarczycy. Niedobór cynku prowadzi również do spadku tempa metabolizmu oraz osłabienia funkcjonowania układu odpornościowego. Cynk wzmacnia włosy i paznokcie, wpływa na zdrowy wygląd skóry i pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności.
Witaminy z grupy B- wpływają korzystnie na osoby borykające się z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Ich niedostatek może skutkować zaburzeniem regulacji poziomu cukru we krwi, brakiem energii oraz spadkiem nastroju. Badania kliniczne wskazują na możliwy związek pomiędzy niedoborem witaminy B1 a uczuciem zmęczenia obserwowanym w chorobach autoimmunologicznych. Stosowanie witaminy B1 zmniejsza uczucie osłabienia towarzyszące chorobie Hashimoto.
Witamina D3 - większy niedobór witaminy D jest ściśle powiązany z wyższymi wynikami TSH. Suplementacja witaminy D obniża wartości przeciwciał anty- TPO. Niskie stężenie witaminy D jest związane z istotnym ryzykiem rozwoju chorób autoimmunologicznych.
Witamina D bierze udział w procesach doprowadzających do zmniejszenia aktywności procesów prozapalnych. W chorobie Hashimoto obserwuje się zwiększenie ilości limfocytów Th1 z nadmierną sekrecją interferonu gamma. Odwrócenie tych procesów poprzez suplementację witaminy D3 może mieć istotny wpływ na przebieg choroby Hashimoto.
Na przebieg choroby Hashimoto poza suplementacją witamin i minerałów wpływa również zdrowa i zrównoważona dieta, aktywny tryb życia, odpowiednia ilość snu oraz ograniczenie czynników stresogennych.
1.Konstantinos A. I wsp.: Selenium Supplementation in the Treatment of Hashimoto's Thyroiditis: A Systematic Review and a Meta-analysis. Thyroid. Oct 2010: 1163-1173
2.Rayman, M. i wsp.: Impact of selenium on mood and quality of life: a randomized, controlled trial. Biol Psychiatry 1-15-2006;59(2):147-154
3.Benton, D. and Cook, R. The impact of selenium supplementation on mood. Biol.Psychiatry 6-1-1991;29(11):1092-1098
4.Benton, D. Selenium intake, mood and other aspects of psychological functioning. Nutr.Neurosci. 2002;5(6):363-374
5.Bozkurt NC i wsp., The association between severity of vitamin D deficiency and Hashimoto's thyroiditis. Endocr Pract. 2013 May-Jun;19(3):479-84
6.Maciejewski A i wsp. :Assessment of Vitamin D Level in Autoimmune Thyroiditis Patients and a Control Group in the Polish Population. Adv Clin Exp Med. 2015 Sep-Oct;24(5):801-6
7.Ucan B i wsp.Vitamin D Treatment in Patients with Hashimoto's Thyroiditis may Decrease the Development of Hypothyroidism.Int J Vitam Nutr Res. 2017 Jul 12:1-9
8.Costantini A, Pala MI Thiamine and Hashimoto's thyroiditis: a report of three cases J Clin Endocrinol Metab. 2014 Jan;99(1):E137-42
9.Antonio Costantini I wsp.: High dose thiamine improves fatigue in multiple sclerosis. BMJ Case Rep. 2013; 2013
10.L C Heap i wsp. Vitamin B status in patients with chronic fatigue syndrome. J R Soc Med. 1999 Apr; 92(4): 183–185
11.Terje Alraek I wsp: Complementary and alternative medicine for patients with chronic fatigue syndrome: A systematic review. BMC Complement Altern Med. 2011; 11: 87
12.David O. Kennedy: B Vitamins and the Brain: Mechanisms, Dose and Efficacy—A Review. Nutrients. 2016 Feb; 8(2): 68
13.Ertek S, Cicero AFG, Caglar O, Erdogan G. Relationship between serum zinc levels, thyroid hormones and thyroid volume following successful iodine supplementation. Hormones. 2010;9(3):263–268
14.Kelly GND. Peripheral metabolism of thyroid hormones: A Review. Altern Med Rev. 2000;5(4):306–333
15.Kralik A, Eder K, Kirchgessner M. Influence of zinc and selenium deficiency on parameters relating to thyroid hormone metabolism. Horm Metab Res. 1996;28(5):223–226
16.Civitareale D, Saiardi A, Falasca P. Purification and characterization of thyroid transcription factor 2. Biochem J. 1994;304:981–985
17.Nishiyama S, Futagoishi-Suginohara Y, Matsukura M, Nakamura T, Higashi A, et al. Zinc supplementation alters thyroid hormone metabolism in disabled patients with zinc deficiency. J Am Coll Nutr. 1994;13:62–67
18.Maxwell C, Volpe SL. Effect of zinc supplementation on thyroid hormone function. A case study of two college females. Ann Nutr Metab. 2007;51:188–194
